De zangkoren van Terkaple-Akmarijp

Aflevering 43 : De zangkoren van Terkaple-Akmarijp

Al sinds ±1920 hadden onze dorpen een zangkoor. De naam was: “Us Sjongen” (ons zingen) en het was een algemeen koor. Iedereen was er lid van, zowel rijke boerenzonen en –dochters, als ook arbeidersjeugd en zowel kerkelijk als niet-kerkelijk.
In 1932 werd ook een christelijk koor opgericht: “Looft den Heer”. Het gevolg hiervan was dat er een tweespalt ontstond.

Al sinds ±1920 hadden onze dorpen een zangkoor. De naam was: “Us Sjongen” (ons zingen) en het was een algemeen koor. Iedereen was er lid van, zowel rijke boerenzonen en –dochters, als ook arbeidersjeugd en zowel kerkelijk als niet-kerkelijk. Het koor was voor hen dan ook meer dan alleen maar zingen. Een koor (of muziekkorps in andere plaatsen) had vooral een sociale functie; het was een ontmoetingsplek elke week.

Leden van het koor studeerden ook elk jaar een toneelstuk in voor de jaarlijkse uitvoering en speelden dat stuk vervolgens ook in andere dorpen. Ook zong men op concoursen en ging men er zo nu en dan met zijn allen op uit. Een verzetje op zijn tijd was belangrijk.

Van “Us Sjongen” is een prachtig rijmstuk bekend uit 1923, gemaakt door dhr. Piter Bus, toen dirigent van het koor. Het beschrijft een boottocht van het koor en geeft een mooi beeld van het dagelijks leven uit die tijd. Men ging met de boot “Trio” van Ultsje van der Ley en Fokke Wester. Je merkt hoe opgewonden iedereen was zo’n dag. Zo vaak was je niet van huis, dus het was iets heel speciaals. Dergelijke dagen bleven dan ook heel lang in de herinnering hangen. Hieronder volgt het, niet complete, gedicht van Bus.

Mar gjin need, yn Akkrum krigen
Wy dit spul mar tige skoan.
Trije man dy draafden ’t doarp yn,
Douwe Egberts boppe oan.
Ek in sek mei brune klûntsjes,
No dat stie der wakker by.
’t Soe in lekker bakje wurde, Elkenien wie dêrnei slij!

Njonkelytsen rekke ’t selskip
Al in hiel grut ein fan honk.
Fierder mar, foarby d’export lâns
Wêrt ’t fansels wer tige stonk,
Doe oer Nes gyng ’t nei de Pikmar,
Nei it Grouster wetterlân.
Brede wetters tusken reiden,
Rûnom ’t flakke bûtenlân.

Einlings kaam’ w’yn Earnewâld,
’t Hie de flagge op’e toer.
“Ta ús eare” sei ús selskip,
Allegear wien’ wy doe poer.
En lest best, doe’t Trio ank’re
En wy stapten op’e dyk,
Waarden wy dêr gol ûnthelle
Op in fijne mop muzyk.

Doe’t wy fleurich ’t doarp yntrapen
Lâns in keale, stienn’ge wei,
Murken wy, dat’t hjir feest wie,
In stik bûter yn’e brij!
Wy ha’r gjin gebrûk fan makke,
Lân en wetter lake ús ta,
Gau binn’wy mei Trio opstoomd;
’n Soatsje fisk dat moasten wy ha.

’t Duorre mar in amerijke,
Synke helle d’earste op.
’t Wie in poask, fier ûnder mjitte,
In pear tûme sûnder kop.
Meiinoar in healoerke fiskje,
Synke al wer de priis,
Fan de manlju wie ’t ús skriuwer,
Fiskjen, minsken, ’t wie in griis.

D’oare prizen binn’ferboarte,
Stuolledûns en estafet.
Earst de manlju, doe de froulju
Yn it lân as pealtsjes set.
Op de maat fan Jeen syn trekker
Dûnse men doe troch it lân.
‘k Siz jim; prizen binn’ferov’re
Dêrop jow ik jim de han!

Njonkelytsen sonk de sinne,
Hiel de loft wie prachtich blau.
En de “Trio” tufte moedich
Regelrjocht nei ’t âlde Grou.
Dêr yn Grou in oerke pauze,
Foardacht yn de iepenloft.
Sa mei koartswyl, grap en foardracht
Fermakken w’ ús ’n hiele skoft.

Mar de jûn begûng te fallen,
Stil en dizich waard ’t ta slot.
Hiel it selskip skeat as fisken
Doe yn “Trio’s” ladinggat.
’t waard in soart jûnpraterije,
’t Wie net mear it fleurich stel,
Ultsje seach doe út ‘e stjoerkast
Mei ûlseagen op ús del.

Acht bestjoer en achte leden,
Noch in heilwinsk ta beslút.
Stypj’ “Us Sjongen” mei al jim krêften,
Jimme wei dy leit foarút.
Want it doel fan jimme stribjen
Giet mei poletyk net mei.
Wol mei sang en sûne wille…
Rúzje en drokte: oerboard der mei.

In 1932 werd ook een christelijk koor opgericht: “Looft den Heer”. Het gevolg hiervan was dat er een tweespalt ontstond. Een deel van de leden van “Us Sjongen” ging over naar het nieuwe koor. Dat was jammer, want toen ging het natuurlijk tegen elkaar. De dorpseenheid was verbroken. Waarom het christelijk koor opgericht werd, is niet bekend. “Us Sjongen” hield zijn avonden in het koffiehuis van Jan Baukes van Dijk. Er werd geen drank geschonken, men had geen dansen na de uitvoeringen, men maakte geen uitstapjes op zondag en men zong geen aanstootgevende liederen, maar toch moest er een christelijk koor komen.

Beide koren hebben een poos naast elkaar bestaan, maar uiteindelijk waren twee koren teveel voor onze kleine gemeenschap. De koren zijn in de jaren vijftig opgeheven.

Zangliefhebbers konden daarna naar Goïngarijp, dat ook een koor had: “Us Lyts Doarpke”. Dit neutrale koor (opgericht in 1925) bestaat vandaag de dag nog altijd. Dus mensen die graag willen zingen, kunnen ook nu nog terecht bij “Us Lyts Doarpke”.