© Dieuwke Boersma, haar vader Anthoon Boersma en haar dochter Sippy van der Meer.

In 1984 beginnen de voorbereidingen op de vorming van het basisonderwijs en van de bouw van een nieuwe school. In oktober van dat jaar komt er een voorlopige goedkeuring van het ministerie voor nieuwbouw. Het jaar daarop, in 1985, gaat de nieuwe wet op het basisonderwijs in werking. De vorige onderwijswet was van 1920, dus die kon na 65 jaar met pensioen.

Aflevering 35: De geschiedenis van de christelijke school (1984)

De nieuwe wet schreef voor dat de basisschool leerlingen had van 4 tot 12 jaar. Dus zouden met ingang van 1985 ook de kleuters naar onze school moeten, maar daar was in het oude gebouw geen ruimte voor. Na lang overleg, ook met de inspectie van het onderwijs, werd een tijdelijke oplossing gevonden in de vorm van het zomerhuisje naast de woning van Skûtmakkerspôle 2.

Natuurlijk moest er ook een kleuterleidster worden benoemd. Dat was nog niet zomaar klaar, want er waren meer dan 80 sollicitanten. Foka Hes werd benoemd en moest zich met haar kleuters vermaken in het zomerhuisje. Gelukkig duurde dit niet al te lang, want op 2 juni 1986 konden ze in de nieuwe school terecht, ook al was alles nog niet klaar. Maar ja, het zomerhuisje moest vóór de vakanties weer leeg zijn. De andere groepen zijn op 25 juni, net voor de zomervakantie, in de nieuwe school gekomen.

Opening school ‘it twaspan’

Op 10 oktober 1986 werd de nieuwe school officieel geopend door inspecteur Bijlsma. Een prachtig gebouw op een mooie locatie. De prijsvraag voor de nieuwe naam van de school leverde “It Twaspan” op, bedacht door Jurjen van der Meer. Waarom “it Twaspan”: Terkaple en Akmarijp zijn al sinds mensenheugenis een “twaspan” – tweespan. De kinderen van deze school komen vrijwel allemaal uit deze twee dorpen. De basisschool is gevormd uit kleuter- en lager onderwijs. Deze twee soorten moeten samen verder als één school, in één gebouw; een “twaspan”. Letterlijk is een “twaspan” twee paarden voor één wagen. Een beeld dat ook goed in deze omgeving past.

De Leeuwarder Courant besteedde aandacht aan de opening.
KLIK HIER voor het artikel.

Het schoolhuis wordt verkocht. Familie Boersma verhuist naar Akmarijp en de schoolwoning komt leeg te staan. Er moet veel aan de woning opgeknapt worden en er is geen ander personeelslid dat er in wil wonen. Dus de knoop wordt doorgehakt op een extra ledenvergadering: het huis wordt verkocht. Het liefst aan een jong gezin met een paar kinderen. Voor sommige leden van de vereniging een pijnlijk besluit om de woning op te geven. Sinds 1912 heeft het hoofd van de school altijd in deze woning gewoond.

In 1987 wordt het 75-jarig bestaan van school gevierd. Er is een tentoonstelling in school ingericht van oude foto’s en handwerkspullen en ’s avonds wordt door personeel, bestuur en vrijwilligers een jubileumrevue opgevoerd in ’t Centrum. Een groot succes voor een volle zaal. Ook wordt in dit jaar een begin gemaakt met de schoolkrant, die 4x per jaar verschijnt. School levert de kopij, leerlingen schrijven stukjes, ouders maken de krant en verspreiden deze onder de ouders van de kinderen. Andere dorpsbewoners kunnen intekenen. De krant wordt betaald uit de oud-papierpot. Vandaag de dag is er wat dat betreft niet veel veranderd; ‘it Skoalfinster’ bestaat nog steeds en wordt 4x per jaar aan het oudste kind uit een gezin meegegeven.

Het ministerie komt met bezuinigingsmaatregelen. Een ervan is de DOP-regeling (doorstroming onderwijzend personeel): oudere onderwijzers maken plaats voor de jongere garde. Anthoon Boersma maakt hier gebruik van. Hij neemt afscheid in oktober 1988, na een dienstverband van dik 26 jaar. Het nieuwe hoofd van de school wordt Roel Kok uit Itens.
In 1989 komen er meer bezuinigingen uit Den Haag. Men wil de basisformatie voor de basisscholen naar beneden bijstellen. Voor onze school betekent dat 2,2 plaatsen, dus meestal 2 leerkrachten voor 8 groepen. Dat kan natuurlijk niet! Er komt veel protest en er wordt een actiedag gehouden op school. Er wordt dan lesgegeven op de manier van de nieuwe formatie, dus klassen die bij elkaar worden geschoven: groepen 1, 2 en 3 bij elkaar en groepen 4 t/m 8 in één lokaal. Dit alles wordt op film vastgelegd.

Ook gaat er een grote groep mensen uit onze dorpen naar de noordelijke protestbijeenkomst in Groningen. Het gevolg van alle protesten is dat de maatregel weer in de ijskast gaat. Maar het bezuinigen gaat wel door; er komt bv. steeds minder geld beschikbaar voor de schoonmaak van de school, zowel binnen als buiten. Gevolg hiervan is dat het extra schoonmaakwerk nu gedaan wordt door ouders. En ook de kleine klusjes in en om school, worden nu door ouders opgepakt. En dit zijn lang nog niet alle bezuinigingen. Er komen in 1990 plannen voor schaalvergroting in het basisonderwijs. Dit zou voor de scholen in de gemeente Skarsterlân betekenen dat de bestaansnorm 82 leerlingen wordt; de doodsteek voor onze school.

Daarom wordt dan ook besloten om mee te doen aan een onderzoek om tot een bestuurlijke schaalvergroting te komen. Uitgangspunt wordt dan: één bestuur voor alle protestant christelijke scholen in de gemeente Skarsterlân.
Het bestuur staat hier eerst wat huiverig tegenover; men wil graag zo lang mogelijk zelfstandig blijven en de lijntjes tussen bestuur en leden kort houden. Aan de andere kant ziet men ook heel goed de voordelen; er komen hoe langer hoe meer nieuwe ontwikkelingen op een schoolbestuur af vanuit het ministerie van onderwijs, zoals bv. de invoering van het ‘formatiebudgetsysteem’. Scholen krijgen dan een van te voren vastgesteld bedrag toegewezen en moeten daar zelf alles van betalen, ook de salarissen van het personeel. Door het benoemen van een bestuur voor alle protestant christelijke scholen in de gemeente, heeft men een grotere bestuurskracht; men heeft een ruimer aanbod en grotere deskundigheid van bestuursleden; men kan financiële risico’s spreiden; men kan sterker optreden naar buiten toe en men kan de kleinere scholen langer in stand houden. Dat laatste is natuurlijk voor Terkaple-Akmarijp van groot belang.

Dit alles wordt ingevoerd per 1 januari 1994. Dan is er één bestuur voor de protestant-christelijke scholen in Skarsterlân en wordt het oude schoolbestuur omgevormd tot schoolcommissie, die als taak heeft de belangen van haar eigen school te behartigen en problemen te overleggen met het nieuwe bestuur. Dat het eerst nog wel even wennen is, blijkt uit de openingszin van de secretaris in de notulen over het jaar 1994/1995: “nu de bestuurlijke schaalvergroting zijn intrede heeft gedaan, is het nog even wennen aan de manier van werken. Wat eertijds snel onder de hamer van de voorzitter heen vloog, neemt zo nu en dan wat meer tijd”.